اهمیت بمب افکن های استراتژیک که قادر به نابودی تاسیسات زیربنایی در عمق خاک دشمن باشند ازدیرباز بر برنامه ریزان نظامی آشکار شده بود. در دسامبر 1939 سپاه هوایی ارتش آمریکا (که بعدها با استقلال از ارتش نام نیروی هوایی ایالات متحده را به خود گرفت) درخواستی رسمی را برای یک ابربمب افکن که قادر به حمل 9100 کیلوگرم بمب تا فاصله 4300 کیلومتری باشد ارائه کرد.

در پاسخ به این استعلام، شرکت های هواپیماسازی بوئینگ با مدل 345، کانسولیدیتد با مدل B-32، لاکهید با مدل XB-30 و داگلاس با مدل XB-31 وارد عرصه رقابت شدند. داگلاس و لاکهید خیلی زود ازمیدان رقابت پا پس کشیدند. اما کانسولیدیتد و بوئینگ به توسعه مدلهای خود ادامه دادند و به زودی بوئینگ باطراحی خود به نام B-29 Superfortress از رقیب خود پیشی گرفت.

بوئینگ بی29 بزودی به بزرگترین وگرانترین پروژه آمریکا در جنگ جهانی دوم بدل شد که حتی ازپروژه مانهاتان برای ساخت بمب اتمی نیز بزرگتر بود. تا پیش از آن هیچگاه این همه ایده های جدید به یکجا در یک هواپیمای جنگی گرد هم نیامده بودند. بسیاری از نوآوری های انجام شده در طراحی این هواپیما قبل از پرواز اولین مدل هیچگاه فرصت آزمایش نیافتند.

مهمترین نوآوریهای بکار رفته در این طراحی جدید را می توان بشرح زیر خلاصه کرد:

 1. اتاقک تحت فشار (Pressurized cabin) که خلبانان و خدمه را قادر می ساخت بدون لباس مخصوص و ماسک اکسیژن در ارتفاعات بالا به کار خود ادامه دهند. این کار با ورود هوای فشرده به طور مداوم به کابین های استقرار خدمه صورت می پذیرفت. در هواپیماهای فاقد اتاقک تحت فشار، خدمه باید در ارتفاعات بالا از لباس مخصوص و ماسک اکسیژن استفاده کنند.

                                   

نمایی از کابین عقب بمب افکن بی 29 که شامل محفظه ای حاوی هوای فشرده بود.

2. سیستم کنترل آتش مرکزی که چهار برجک مسلح به تیربار دو لول براونینگ M2 دوازده میلیمتری را از راه دور کنترل می کرد. برای نشانه روی این مسلسل ها از ایستگاه های دیده بانی در دماغه، دم و پهلوهای هواپیما استفاده می شد. مسلسل چی می توانست با دستگاه کنترل از راه دور کنترل یک یا دو تا از برجک های مسلسل را در دست بگیرد و به سوی هدف شلیک کند.

 3. تونل رابط میان کابین جلویی و عقبی. برای اینکه رها شدن بمب ها باعث تخلیه فشار درون کابین نشود، اتاقک های جلویی و عقبی توسط یک تونل که از درون مخزن های بمب می گذشت به یکدیگر متصل می شدند. در اتاقک عقبی محلی برای استراحت خدمه در پروازهای طولانی وجود داشت. پنج کامپیوتر آنالوگ جنرال الکتریک با محاسبه فاکتورهایی مانند سرعت باد، جاذبه ثقلی، دما و رطوبت باعث افزایش دقت شلیک ها می شد. این کامپیوترها بر توزیع کنترل آتشبارها میان مسلسل چی ها نیز نظارت می کرد.

 4. سیستم نشانه روی راداری. بمب افکن های دیگر بیشتر بر سیستم های نشانه روی چشمی تکیه داشتند اما بی 29 با استفاده از سیستم نشانه روی راداری دقت بالاتری در بمباران اهداف داشت.

برای دیدن مطالب و عکس های بیشتر به ادامه مطلب مراجعه کنید........

مین های ضد تانک

تعریف: مین ضد تانک مینی است که برای از کار انداختن یا از بین بردن وسایل نقلیه مانند تانک ها طراحی شده است. مین های ضد تانک، مانند مین های ضد نفر ،توسط فشار(میزان بسیار زیادی وزن لازم است)، کنترل از راه دور، جاذبه مغناطیسی یا توسط تکان خوردن میله تله(نوعی سیم تله عمودی)منفجر می شوند.

مین های ضد تانک به علت اینکه برای انجام دادن ماموریتشان به نیروی بیشتری نیاز دارند، بسیار بزرگتر و دارای مواد منفجره بیشتری نسبت به مین های ضد نفر می باشند. این مین ها ممکن است حاوی5/ 1تا 14کیلوگرم مواد منفجره باشند و معمولاً استوانه ای یا مربع شکل می باشند و اندازه آنها از 40سانتی متر قطر و15 سانتی متر ارتفاع، تا 23سانتی متر قطر و 10سانتی متر ارتفاع می باشند.

معمولاً برای انفجار یک مین ضد تانک معمولی نیاز به بیش از 135 کیلوگرم فشار می باشد. این به آن معنی نیست که اشخاصی که وزنشان از این مقدار کمتر است می توانند با اطمینان برروی یک مین ضد تانک پا بگذارند. زیرا ممکن است سیستم ماسوره خراب شده؛ یا عمداً طوری تنظیم شده باشد که با فشار کمتری مین منفجر شود.

مین های ضد تانک معمولاً دارای ماسوره قطع فشار هستند .بدین معنا که چنانچه پس از خنثی کردن هم آنها را جابجا کنیم منفجر خواهند شد.در برخی موارد، مین های ضد نفر روی مین های ضد تانک کار گذاشته می شود و اگر دراین حالت مین ضد نفر منفجر شود،معمولاً باعث انفجار مین ضد تانک می شود. آگاه باشید که اغلب از مین های ضد نفر برای جلوگیری از خنثی سازی مین های ضد تانک استفاده می شود. روش قرار دادن مین های ضد نفر و مین های ضد تانک با یکدیگر بصورت خوشه ای؛ کاری متداول می باشد.

بقیه به همراه عکس بیشتر در ادامه مطلب....

مین چیست ؟
مین مقداری ماده منفجره یا ماده دیگری است که در محفظه يا جعبه فلزی، چوبی يا پلاستيکی در اندازه‌های گوناگون قرار گرفته و برای انهدام خودروها یا کشتی‌ها یا قایق‌ها یا هواپیماها و ایجاد خسارت به آنها و زخمی کردن افراد طراحی و ساخته شده باشد.مواد منفجره درون مین با حركت، لرزش یک يا چند ماسوره (فنر و سوزن) و چاشنی (مواد منفجره حساس) در هنگام عبور افراد يا تانک و خودرو فعال شده و انفجار رخ می‌دهد.

انواع مين:
الف) مین ضد نفر(AP)
1- مین خوشه ای مرگبارترین مین – تا فاصله یکصد متری هر کسی را می کشد.
POMZ تولید کننده چین روسیه
M16 تولید کننده آمریکا
Valmera 59 – 69 تولید کننده ایتالیا – آفریقای جنوبی - سنگاپور
Porm-1 تولید کننده یوگسلاوی سابق
مین های نارنجکی تولید توسط تمامی کشورهای تولید کننده مین
نارنجکهای دستی Blu72 تولید کننده آمریکا
2- مین های انفجاری
مین های انفجاری سبک: (gr 50-30 مواد منفجره )
Type72 تولید کننده چین و آفریقای جنوبی
M14 تولید کننده آمریکا
Sb33 تولید کننده ایتالیا
مین های انفجاری سنگین : (150 – 200 gr مواد منفجره )
PMN تولید کننده روسیه و بسیاری کشور های جهان
VS50 تولید کننده ایتالیا و بسیاری از کشورهای جهان
NO4 تولید کننده اسرائیل
ب) مین های ضد تانک
ضد تانک سبک :
V52 – 3 تولید کننده ایتالیا
Tc2- 4 تولید کننده ایتالیا
ضد تانک سنگین:
Type72 تولید کننده ژاپن
TMN46 تولید کننده اکثر کشورها

گونه‌های مین
مین صوتی (acoustic mine) : مینی که با امواج منتشرشده از هدف منفجر شود.
مین ضد هوابُرد (anti-airborn mine) : مینی که در محلهای احتمالی پیاده شدن نیروهای هوابرد کار گذاشته شود.
مین ضد نفر (antipersonnel mine) : مینی برای وارد کردن تلفات و ضایعات به افراد پیاده دشمن و ناتوان کردن آنها.
مین ضد تانک (antitank mine) : مینی که تانک را از تحرک بیندازد یا باعث انهدام آن شود.
مین کف‌نشین (bottom mine) : مینی که پس از رها شدن از ناو یا زیردریایی یا هواپیما در کف دریا قرار گیرد و دارای حسگرهای عمل‌کننده از نوع مغناطیسی و آوایی و فشاری باشد؛ این گونه مین برای نابودی شناور سطحی و زیرسطحی به کار می‌رود.
مین جهنده ضدنفر (bounding mine) : نوعی مین ضدنفر با خرج کوچکی که بدنه مین را به هوا پرتاب کند و موجب شود مین در بلندی سه یا چهار پایی (فوتی) منفجر و تکه‌های آن در کلیه جهت‌ها پرتاب شود.
مین شیمیایی (chemical mine) : مینی محتوی مواد شیمیایی سمی برای کشتن افراد یا از کار انداختن یا آلوده کردن وسایل و زمین.
مین دورفرمان (controlled mine) : مینی که از ایستگاه فرمانِ راه دور هدایت و منفجر شود.
مین تأخیری (delayed action mine) : مینی که مدتی پس از تحریک شدن منفجر شود و اغلب پشت سر نیروهای عقب‌نشینی‌کننده و برای به ستوه آوردن و انهدام نیروهای تعقیب‌کننده دشمن به کار رود.
مین تمرینی (drill mine) : گونه‌ای مین آموزشی که از دید اندازه و شکل و وزن مشابه مین جنگی است و برای تمرینهای لجستیکی استفاده می‌شود.
مین فوگاز (fougasse) : مینی که به محض انفجار آن تکه‌های فلزی یا اشیای دیگر در جهت‌های پیش‌بینی‌شده پرتاب شود.
مین بی‌اثر (inert mine) : گونه‌ای مین آموزشی که از دید اندازه و شکل و وزن همانند مین جنگی، اما کلیه مواد منفجره و آتش‌زای آن بی‌اثر باشد.
مین مهارشده (moored mine) : مینی که با استفاده از لنگر به کف دریا (در مناطق حساس دریا) مهار شود؛ این مین در ژرفای متناسب با آبخور کشتیها غوطه‌ور است و با برخورد بدنه کشتی به آن منفجر می‌شود.
مین مشقی (practice mine) : نوعی مین آموزشی که از دید اندازه و شکل و وزن مشابه مین جنگی است و ماسوره آن مقدار کمی ماده منفجره کننده یا دودزا دارد.
مین آموزشی (training mine) : مینی شبیه مین جنگی که فاقد ماده منفجره باشد.
مین پخشی (scatterable mine) : مینی که به وسیله هواپیما یا بالگرد یا توپخانه یا خودروهای زمین پخش شود و در زیر خاک قرار داده نشود.

موشک هوا به هوای AIM-7 Sparrow :

 این موشک، یک موشک هوا به هوا از نوع هدایت شونده راداری با برد  تقیریبی 40 کیلومتر و یک کلاهک انفجاری بسیار قوی است.ویژگی های عملیاتی مختلفی دارد از جمله : قابلیت استفاده در هر نوع آب و هوا و هر ارتفاعی و قابیت حمله به انواع هواپیماها و موشکهای پیشرفته از هر جهتی. سری این موشک ها دارای هدایت نیمه فعال راداری می باشد.

امواج راداری و بهره بردن از سیستم کنترل هیدرولیکی سطح، این موشک را در جهت هدف خود تثبیت و هدایت میکند نیروی محرکه ان توسط سوخت جامد فراهم می شود.اسپارو دارای محدودیت هایی نیز هست از آن جمله این که هواپیمایی که آن را شلیک می کند باید هواپیمای مورد نظر را در رادار خود نگه دارد و برای این منظور باید مستقیم به سمت هدف حرکت کند.

 این موشک بر روی F-14 , F-15 ,F-18, F16 نیز نصب میشود.این  موشک در طول جنگ نیز با کمک جنگنده های اف-4 و اف-14 انواع مختلف جنگنده های عراقی از جمله میراژ اف-1، میگ-21 و 23، سوخو-22، سوپر اتاندراد، بمب افکن توپولف-22 و چند هلیکوپتر عراقی و احتمالا یک موشک ضد کشتی اگزوست (بوسیله جنگنده اف-14 تامکت) را از بین برد، از این موشک نیز در حال حاضر تعدادی باقی مانده است و همچنین به پایان عمر عملیاتی خود رسیده است، گفته امیر عطا الله بازرگان از بنیانگذاران جهاد خودکفایی ارتش در شماره 185 آبان 85 (پروژه سجیل – صفحه هفت) مجله صنایع هوایی در مورد نصب موشک روسی R-27 Alamo برروی اف-14 تامکت نیز خود گواهی بر این مدعا است.

◊ پلاتفورم نیروی هوایی: F-4,F-14 

تامکت نیروی هوایی ارتش(F-14) مسلح به موشک اسپارو(وسطی)  

موشک هوا به هوای  AIM-9 Sidewinder :

موشک سایدوایندر با بیشینه بردی حدود نه کیلومتر، یک موشک حرارت یاب ساخت ایالات متحده است که در جنگ های مختلفی حضور داشته و کارنامه موفقی از خود بجای گذاشته است.این موشک دارای بدنه ای استوانه ای شکل است دارای بال های تثبیت کننده غلتان و همچنین دارای 2 بالچه جداشدنی است که مسئولیت کنترل سطح را بر عهده داشته و همچنین باعث افزایش مانورپذیری موشک می شود.این بالچه ها به حالتی عمود بر بال های عقب و پشت دماغه آن قرار می گیرند. اجزای اصلی موشک عبارتند از : هدایت گر مادون قرمز ، هدف یاب نوری فعال ، کلاهک انفجاری و موتور موشک.سیستم هدایت مادون قرمز موشک را قادر می سازد تا اگزوز موتور هواپیما را مورد هدف قرار دهد. این سیستم از سایر سیستم های هدایتی ارزان تر است و می توان آن را در روز یا شب و یا در حالت های جنگ الکترونیکی مورد استفاده قرار داد. این سیستم همچنین شرایطی برای خلبان ایجاد می کند تا موشک را شلیک کند و از منطقه خارج شود ویا حات تدافعی – فرار به خود بگیرد در حالی که موشک خود را به سمت هدف هدایت می کند. این موشک دارای 11 گونه است در طی فرایند تکمیل آن ساخته شده اند و سعی شده در هر گونه نواقص موارد قبلی رفع شود.در طول جنگ تحمیلی نیز این موشک بوسیله جنگنده های ایرانی استفاده شد و دهها جنگنده عراقی را بکام مرگ کشاند، در شمار جنگنده های عراقی که توسط سایدوایندر شکار شدند می توان به یک فروند MiG-25RB (به وسیله F-5E و به خلبانی کاپیتان جوادپور)، و چندین میگ-21، 23 و 27،سوخو-20 و 22 ، چندین میراژ اف-1 و دست کم دو میراژ 5 اجاره شده از نیروی هوایی مصر اشاره کرد، در حال حاضر نیز تعدادی از این موشک ها باقیمانده است، اما تلاش برای نصب موشک روسی R-73 و موشک چینی PL-7 برروی جنگنده های غربی نیروی هوایی و همچنین تلاش برای ساخت موشک فاطر بر پایه موشک سایدوایندر گواهی بر این مدعا است که تعداد کمی از این موشک ها باقیمانده و همچنین آنها به پایان عمر عملیاتی خود رسیده اند.

◊ پلاتفورم نیروی هوایی: F-4,F-14,F-5 

تامکت نیروی هوایی ارتش(F-14) مسلح به موشک سایندروز(اولی) 

موشک هوا به هوای AIM-54A Phoenix :

 ترکیب جنگنده اف-14 و موشک فونیکس یکی از کشنده ترین ترکیب های جهان است که می تواند برای هر جنگنده ای خطرناک باشد، این موشک که بردی حدود 150 کیلومتر دارد، تنها برروی جنگنده اف-14 تامکت قابل نصب است و هر فروند اف-14 در آن واحد می تواند شش فروند موشک فونیکس را حمل کرده و به کمک آنها بطور همزمان با شش هدف درگیر شود و آنها را از بین ببرد، این موشک در جریان جنگ هشت ساله کارنامه فوق العاده موفقیت آمیزی از خود برجای گذاشت و شکار دهها جنگنده عراقی به مانند بمب افکن های سنگین توپولف Tu-22، انواع مختلفی از میگ ها، سوخوی Su-22، میراژ اف-1 و سوپر اتاندارد و حتی موشک های کروز چینی C-601 را بنام خود ثبت کردند. تخمین زده می‏شود که در طی جنگ ایران و عراق تعداد 130 شکار قطعی به نام اف14 های نیروی هوایی ایران به ثبت رسیده است و برای 23 نبرد هوایی دیگر نیز احتمال داده می‏شود پیروزی از آن تامکت بوده باشد. بدین ترتیب حدود 153 شکار هوایی را می‏توان به نام تامکتهای ایرانی به ثبت رساند.نیروی هوایی ایران (IRIAF)، بین 170تا 190موشک AIM-54A را در طول جنگ 8 ساله شلیک کرده است، که حدود 70 درصد آنها موفق به ساقط کردن هدف خود شده‏اند.تعداد کمی از این موشک ها پس از جنگ باقی ماندند که قابل استفاده نیستند، بهمین دلیل نیز نمونه هواپرتاب موشک هاوک تحت عنوان سجیل که گاها بعنوان AIM-23B SkyHawk نیز شناخته می شوند جایگزین آنها شد، از جمله مشکلات موشک سجیل وزن بسیار زیاد آن و همچنین تعداد قابل حمل کم برای هر فروند (هر فروند اف-14 تنها می تواند دو فروند موشک سجیل را بطور همزمان حمل کند) است.البته در سالهای اخیر، گفته می‏شود تعدادی از موشکهای AIM-54C از طریق دلالان بازار سیاه به دست ایران رسیده اند و ایرانیان توانسته اند گونه های قدیمی AIM-54A را به نوع C تبدیل نمایند؛ ضمن اینکه گزارشاتی دال بر ساخت نوعی بومی موشک فونیکس توسط صنایع نظامی ایران رسید است که توانی مشابه AIM-54C را دارد. همچنین پس از بازنشست کردن تامکت و فونیکس در نیروی دریایی، حدس زده می‏شود به تاریخ ژانویه 2007، حدود 200 میلیون دلار از قطعات حساس، موشکهای AIM-54C و رادارهای موجود در انبار نیروی دریایی ایالات متحده، از طریق قاچاقچیان بازار سیاه اسلحه، توسط ایران خریداری گشته است.

◊ پلاتفورم نیروی هوایی: F-14  

تامکت نیروی هوایی ارتش(F-14) مسلح به موشک فونیکس(زیر بدنه)  

موشک هوا به هوای: R-60 Aphid

در سالهای پایانی دهه 1960، دفتر طراحی مولنیا (Molniya)، کار طراحی اولین موشک تاکتیکی هوا به هوا را آغاز نمود، نام آن K-60 یا (R-60 یا Object 62) بود. این موشک مجهز به یک هدفیاب مستقل از نوع حرارتی (Infrared) بود. (یعنی مستقل از هواپیمای شلیک کننده، هدف خود را پیدا می‏کرد) تولید انبوه این موشک به سال 1973 آغاز شد و بر روی جنگنده‏های مختلفی نصب و به کار گرفته شد. R-60 یک موشک حرارت یاب برای نبردهای هوایی بوده  که به طور فوق‏العاده‏ای کوچک است و نصف سبک‏ترین موشک هوا به هوای غربی وزن دارد  و آن را می توان با موشک آمریکایی سایدوایندر مقایسه کرد، موشک آفید دارای برد 10 کیلومتر است. سیستم هدایت این موشک بر اساس حرارت یابی گازهای خروجی موتور (Infrared) است و سر جنگی 6 کیلوگرم که 1.6 کیلوگرم آن، اورانیوم ضعیف شده است زیرا اورانیوم چگالی بالایی دارد و به راحتی در فلزات نفوذ می‏کند.این موشک امروزه در نیروی هوایی فقط برروی Su-24 ها و Su-25 ها استفاده می شود و در مورد MiG-29 جای خود را به موشک پیشرفته تر R-73 Archer داده است. همچنین با تغییرات جزئی می توان این موشک را بجای موشک ناتوان PL-7 برروی جنگنده های چینی اف-7 نصب نمود، از تعداد موشک های آفید نیروی هوایی اطلاع دقیقی در دست نیست.موشک R-60  موشکی بود که در جریان جنگ یوگوسلاوی توسط میگهای29 آن کشور شلیک شده و باعث سرنگونی یک فروند F/A-117 ایالات متحده شد.خلبان یک MiG-29A نیروی هوایی یوگسلاوی، با استفاده از سیستم IRST (هدفیاب حرارت موتور) توانست با رادار خاموش، خود را از دید جنگنده‏های ناتو مخفی کرده و سپس با موشک R-60 جنگنده‏ی 120 میلیون دلاری اف117 را سرنگون سازد.

◊ پلاتفورم نیروی هوایی: SU-25,SU-24,MIG-29 

جنگنده میگ 29 نیروی هوایی مجهز به موشک آفید(موشک کوچکتر) 

موشک هوا به هوای: R-27 Alamo

موشک هوا به هوای میان‏برد R-27 یکی از تسلیحات اصلی جنگندهء میگ-29 به شمار می‎‏رود. این موشک در سازمان ناتو با نام AA-10 ALAMO (آلامو) شناخته می‏شود. موشک R-27R یکی از گونه‏های R-27 است که از نظر مشخصات فنی، بسیار به مشابه آمریکایی خود یعنی AIM-7M (اسپارو) شباهت داشته و برابری می‏کند، هرچند که در بسیاری موارد (مانند برد بیشتر و سرجنگی قوی‏تر)، از رقیب آمریکایی خود برتر می‏باشد.موشک R-27 در نمونه های مختلفی و با انواع سیستم های هدایتی تولید شده است، انواع اولیه آن R-24R با هدایت نیمه فعال راداری و حد اکثر برد 80 کیلومتر و R-27T با برد 45 کیلومتر و هدایت مادون قرمز می باشند تمام موشک های آلامو نیروی هوایی از این نوع اند.R-27 می‏تواند در نبردهای نزدیک و سنگین هوایی یا نبردهای دوربرد هوایی که هواپیمای دشمن دیده نمی‏شود (BVR) به کار رود. این موشک می‏تواند اهدافی را که از جهت‏های مختلف هوایی می‏آیند یا اهدافی را که در نزدیکی سطح زمین یا سطح دریا پرواز می‏کنند، در هر شرائط آب و هوایی، ساقط کند. همچنین می‏تواند بر ضد پرنده‏های بدون سرنشین یا موشکهای کروز نیز به کار رود. انواع جدید تر موشک آلامو نیز R-27RE، R-27TE و نوع هدایت فعال راداری R-27AE با بیشینه برد 170 کیلومتر می باشد. با وجود اینکه موشک آلامو موشکی خوب و با مانور پذیری بالا است، لیکن MiG-29 های ایران که تماما از نوع اولیه اند (بعنوان تنها جنگنده نیروی هوایی که بطور استاندارد توانایی حمل این موشک را دارند) در هدایت این موشک آنگونه که باید موفق نیستند و گاها این موشک ها را به خطا می دهند.البته  در صورت وجود جنگنده SU-27 در نیروی هوایی ایران این جنگنده نیز توانایی شلیک این موشک را داراست.

◊ پلاتفورم نیروی هوایی: MIG-29,SU-27

جنگنده میگ 29 نیروی هوایی مجهز به موشک آلامو(موشک بزرگتر) 

موشک هوا به هوای  :R-73 Archer

موشک هوا به هوای R-73 ساخت «ویمپل» که در سازمان ناتو با نام AA-11 Archer شناخته می شود، توسط «دفتر طراحی کارخانجات ماشین سازی ویمپل» طراحی و ساخته شده است. این موشک، پیشرفته ترین موشک بردکوتاه هوا به هوای ساخت روسیه می باشد. این موشک، عمومن به عنوان ترسناک ترین سلاح در نبردهای نزدیک هوایی (داگ فایت) معرفی می شود.  به منظور جایگزینی مدلی قدیمی R-60 (نام ناتو: AA-8 Aphid) به عنوان سلاحی جهت فواصل نزدیک، برای هواپیماهای جنگی اتحاد شوروی، طراحی و ساخته شد. کار طراحی این موشک به سال 1973 باز می گردد و اولین سری این موشکها، به سال 1985 وارد خدمت در نیروی هوایی اتحاد شوروی شدند. R-73 دارای هدایتگر حساس به مادون قرمز یا حرارت، خنک کننده سنسور جستجوگر با قابلیت مهم «زاویهء بسته» می باشد: یعنی جستجوگر موشک می تواند اهدافی را که در 60 درجه نسبت به محور طولی موشک، قرار دارند، تشخیص دهد و ببیند. حداقل فاصلهء مورد نیاز جهت شلیک این موشک، در حدود 300 متر و حداکثر فاصلهء آئرودینامیکی (فاصله ای که موشک در هوا و با انجام مانور به سمت هدف طی می کند) حدود 30 کیلومتر می باشد. R-73 مانورپذیرترین موشک در بین موشکهای مشابه می باشد و اغلب کارشناسان بر این اعتقادند که در قیاس با موشک آمریکایی AIM-9M Sidewinder، در مرتبهء بسیار بالاتری قرار می گیرد.  R-73 یکی از بهترین گزینه ها برای نبرد های نزدیک هوایی است و ترکیب جنگنده فوق العاده مانور پذیر میگ-29 و موشک R-73 می تواند یکی از خطرناک ترین ترکیب ها برای نبرد های هوایی باشد. همچنین در صورت بهسازی جنگنده های Su-24 و Su-25 بمنظور حمل این موشک توانایی آنها در دفاع از خود در حین عملیات تا حد زیادی افزایش می یابد.با توجه به بهینه سازی های انجام گرفته بر روی جنگنده های S-25,SU-24  احتمالا این جنگنده ها قادر به استفاده از این موشک خواهند بود.

◊ پلاتفورم نیروی هوایی:MIG-29,SU-25,SU-24  

جنگنده میگ 29 نیروی هوایی ایران لود شده با چهار موشک R-73 

موشک هوا به هوای:PL-7

موشک هوایی کوتاهبردPL-7 توسط کارخانه ی موتور هوایی ژوژ و توسعه یافته و در واقع نمونه ی مهندسی معکوس از موشک فرانسوی ماژیک R-550می باشد و توسعه موشک از سال 1982 شروع و نخستین شلیک آزمایشی آن در اواخر سال 1984 انجام شد.تولید رسمی از این موشک در سال 1987آغاز گردید. موشک PL-7 یک کپی ناقص از موشک حرارت یاب فرانسوی R-550 Magic (ماژیک) است که توسط چین تولید شده و بهمراه جنگنده های ناتوان F-7 به ایران وارد شد، این موشک دارای برد محدود 3 تا 5 کیلومتر می باشد.نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران در سال 1992 پروژه ای را برای نصب موشک های چینی حرارت یاب PL-7 که خود کپی ناقصی از موشک ماژیک بودند بر روی هواپیماهای F-4 و F-5 راه اندازی کرد. در نمایشی در پایگاه یکم شکاری یا فرودگاه مهرآباد در سال 1995 هواپیماهای F-5 با ریل های جدید موشک های چینی به پرواز درآمدند. این هواپیماها همگی مجهز به موشک های تقریباً بی مصرفPL-7 در موقعیتی عجیب در نوک بال ها نصب شده بودند. این پروژه که با هزینه ای چند میلیون دلاری راه افتاده بود، ابتدا به کمک تکنسین های چینی شروع شد، اما نتایج چندان رضایت بخش نبود. با صدای اعتراضاتی که از پرسنل نیروی هوایی شنیده شد، سرانجام انجام پروژه به کمک چینی ها لغو گردید و پروژه به مجتمع تجهیزات الکترونیکی نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران واگذار شد. این بار موشک PL-7 روی هواپیماهای MiG-29 و F-4,F-5 نصب شد اما نه خلبانان جنگنده میگ-29 حاضر بودند بجای موشک توانمند R-73 از موشک های ناتوان PL-7 استفاده کنند و نه خلبانان اف-4 و اف-5 حاضر بودند سایدوایندر را با PL-7 جایگزین کنند، در حال حاضر این موشک ها تنها برروی جنگنده های چینی F-7 و میراژ های فرانسوی که از نبود موشک R-550 رنج می برند استفاده می شوند.. با اینکه موشک PL-7 به تعداد زیاد و البته با قیمت ارزان در اختیار ایران بود، اما هرگز نیروی هوایی این موشک را اسلحه ای واقعاً قابل عملیات روی هواپیماهای ذکر شده به حساب نیاورد.

◊ پلاتفورم نیروی هوایی:F-4,F-5,MIG-29,F-7,Mirage F1 

موشک PL-7  نصب شده بر روی جنگنده F-5 نیروی هوایی 

موشک هوا به هوای فاطر:

 موشک فاطر موشکی ساخت ایران است که بر پایه موشک  AIM-9P ساخته شده است.این موشک از بدنه و سرجنگی قوی موشک  امریکایی سایندروز بهره می برد و طراحی مجدد سیتم های هدایت و … توسط ایران انجام رفته است.در زمینه این موشک اطلاعات زیادی در دست نیست برخی منابع از کپی برداری این موشک از AIM-9P سایندروز خبر میدهند که  از ایونیک جدیدی بهره می برد و برخی منابع دیگر از ارتقاع سایندروز های موجود در انبار نیروی هوایی و نامگذاری آن با نام فاطر خبر می دهند.البته با توجه به شواهد موجود به نظر می اید که ایران موفق به کپی کردن این موشک با ایونیک جدید شده باشد.

◊ پلاتفورم نیروی هوایی:F-4,F-14(البته در مورد این موشک اطلاعات زیادی در دست نیست) 

نمایی از موشک فاطر تولید شده در نیروی هوایی جمهوری اسلامی 

موشک هوا به هوای  سجیل :

 موشک  سجیل که AIM-23C  هم خوانده می شود، نمونه ای از موشک ضد هوایی زمین به هوای هاوک یا MIM-23B آمریکایی است. گفته می شود که کوشش برای ساخت چنین موشکی در حقیقت از جایی شروع شد که اسرائیل دست به استارت پروژه ی Distant Thunder یا Distant Reach کرد. در این پروژه، نیروی هوایی اسرائیل و صنایع هواپیماسازی این رژیم تلاش هایی را برای تبدیل موشک ضد رادار AGM-78 به یک موشک هوا به هوا برای رهگیری هواپیماهای سریع السیر MiG-25 انجام دادند. ظاهراً ایران کار تبدیل موشک های زمین به هوای MIM-23B را به موشک های هوا به هوا از سال 1986 شروع کرده بود. پروژه تبدیل موشک های هاوک به موشک هایی که از هواپیماهای جنگنده قابل پرتاب باشد، پروژه «قوش آسمان» نامیده شد. تست های اولیه این موشک بسیار نا امید کننده بود. ظاهراً خطوط ارتباطی رادار AN/AWG-9 برای موشک هاوک کافی نبود و سیستم هدف گیری موشک هاوک نیز در برقراری ارتباط با این رادار دچار مشکل بود. در جنگ ایران و عراق هم بیش از یکی دو موشک هاوک شلیک نشد چرا که این پروژه با مشکلات بسیاری مواجه بود. اگرچه در سال های اخیر گفته می شود که مشکلات این موشک به کلی رفع شده و موشک هاوک هواپرتاب به طور محدود در خدمت نیروی هوایی است. تعداد زیادی از تامکت های نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران به منظور توانایی حمل موشک هاوک دستخوش تغییراتی شدند.تامکت های ایرانی می توانستند در آن واحد دو موشک هاوک را در پایلون های 1B و 8B، یعنی محل نصب موشک های فینیکس در نزدیکی ورودی موتورها، و یک موشک دیگر را در فضای بین موتورها که اصطلاحاً تونل نامیده می شد حمل کنند.منابع غیر موثق از برد 60 تا 90 کیلومتری موشک سجیل سخن می گویند.با این تفاسیر این موشک تا حدودی کمی می تواند خلاء نبود موشک فونیکس را بپوشاند.

انواع موشک ها:

اولین موشک های ساخته شده به عنوان سلاح جنگی،یک سری موشک بودند که توسط آلمان نازی در جنگ جهانی دوم ساخته شدند.مشهور ترین آن ها وی-۱ و وی-۲ بودند هر دوی آن ها از یک سیستم ساده ی مکانیکی خلبان اتوماتیک استفاده می کردند تا موشک در مسیر از قبل مشخص شده پرواز کند. نوع کمتر شناخته شده آنان یک سری از موشک های ضد ناو و ضد هوایی بودند که سیستم کنترل آن ها رادیویی بود و توسط اپراتور کنترل می شد.هرچند این سیستم های قدیمی در جنگ جهانی دوم در تعداد کم تولید شدند.

موشکها بطور کلی به چهار دسته هوا به هوا، هوا به زمین، زمین به هوا و زمین به زمین تقسیم بندی می‌شوند. هریک از گروهها نیز براساس برد، نوع سوخت، نوع کلاهک و نوع سیستم هدایت به زیرگروههایی تقسیم می‌شوند. 

 طرز كار وساختار يك موشك بالستيك موشك شهاب 3 كه يك موشك ميانبرد بحساب مي آيد و در انواع جديد آن تا 2500 كيلومتر برد دارند البته گفته مي شود قادر است از جو هم خارج شود. درمورد سري شهاب همين قدر بگم كه شهاب 4 قادر خواهد بود از جو خارج شود يا حتي به عنوان يك موشك فضاپيما استفاده گردد بگذريم همانطور كه در تصوير مي بينيد ساختار داخلي آن بسيار شبيه موشكهاي فضاپيماست با اين تفاوت كه از موتور هاي چند گانه و مخازن جداشوند استفاده نمي كند همانطور كه ميبينيد بيشتر بدنه را مخزن سوخت تشكيل مي دهد كه خود از دوقسمت تشكيل شده قسمت سوخت اصلي و قسمت گازي كه براي اشتعال لازم است اگر دقت كنيد در نمايي كه از موتور موشك قرار داده شده مي توان دو استارتر راكتي كوچك را ديد كه موجب روشن شدن موتور اصلي مي گردند سيستم كنترلي و مكانيابي و همچنين كامپيوتر ماموريتي موشك در جلوي موشك و چسبيده به كلاهك مخروطي قرار دارد(توجه كنيد اين نقشه به نقشه موشك نودونگ هم بسيار شبيه است البته با سطوح كنترلي متفاوت) كلاهك آن نيز كه نياز به شرح ندارد البته ساختار تمامي موشكهاي بالستيك مثل هم نيست اما اصول يكيست و ساختار كلي همين طور است.    

 ساختمان یک موشک قبل از اینکه وارد بخش های دیگه بشیم لازم دونستم بطور کلی ساختمان موشکها را مورد بررسی قرار دهیم امروزه تعداد متنوعی از موشکها موجود است و اغلب آنها اختلاف عمده‌ای باهم دارند. با این وصف ، موشکها در قسمتهای اصلی تشکیل دهنده شبیه به هم هستند. هر موشک از چهار قسمت اصلی به نام سازه (AIRFAME) ، سیستم هدایت موشک (GUIDANCE SYSTEM) ، کلاهک یا سرجنگی (WarHead) ، بخش پیشران Prou plision unit) یا موتور که نیروی لازم را برای هدایت موشک به جلو و سمت هدف تامین می‌نماید، تشکیل شده است. اجزای اصلی موشک بدنه موشک : قطعات بدنه موشک شامل اسکلت که الحاق کننده یا محافظ و نگهدارنده سایر قسمتهای موشک می‌باشد و در واقع اتصال قسمتهای مختلف موشک و استواری آن در حین پرواز در هوا به این قسمت متکی است. شاسی ، خود از بخشهای دیگر به نام بدنه اصلی موشک (Missils Main Body) با بالها و بالچه‌ها تشکیل شده است. سیستم هدایت ، موشک را به سوی هدف یا محوطه آن سوق می‌دهد. وقتی موشک به شعاع مشخصی از هدف رسید، سرجنگی که قسمت از موشک و حاوی مقدار مشخصی از مواد منفجره می‌باشد ، منفجر و باعث انهدام و صدمه زدن به هدف می‌شود. بدنه اصلی موشک معمولا به شکل لوله از جنس محکم و از فلز سبک مانند آلومینیوم با دیگر فلز است که در مقابل درجه حرارت زیاد و فشارهای بالا (که در حین پرواز در هوا به موشک وارد می‌شود.) مقاوم باشد، ساخته می‌شود. بالها و بالکهای موشک (Wings & FINS) بالها در اطراف و بیرون بدنه اصلی قرار گرفته‌اند و نیروی اصلی جهت پرواز در هواست تامین می‌نماید. لبه جلویی بالها به لبه مقاوم ، لبه عقبی آن به لبه فرار (Trailing EDGE) و بالای آن تیپ (TIP) گفته می‌شود بالکها کوچکتر از بالها بوده و بطور معمول در قسمت عقب موشک قرار می‌گیرند، ولی در بعضی از موشکها در قسمت جلو بدنه طراحی شده است. هدف از به کارگیری بالک ، متعادل نگهداشتن موشک و تامین پدیداری آن (انطباق محور موشک با زاویه حرکت) ، در مسیر پرواز می‌باشد به همین علت به بالکها ، تثبیت کننده نیز اطلاق می‌شود تعداد زیادی از موتورهای موشک برای تولید نیرو اکسیژن مصرف می‌کنند این اکسیژن ممکن است مستقیما از اتمسفر که پرواز می‌کنند دریافت کنند و یا از اکسیژن تحت فشار که با خود حمل می‌کنند و یا از اکسیژن مواد سوختی (سوخت جامد) دریافت می‌کنند. این عامل سبب می‌شود که موشکها در خارج از جو نیز حرکت کنند. 

 بررسی کوتاهی از موتور موشک: 

 دامنه استفاده از راکت‌ها فقط به ارتش و جنگ ختم نمی‌شود، بلکه از آن برای ارسال ماهواره یا سفینه‌های فضانورد و مکتشف نیز استفاده می‌گردد. اولین مورد استفاده نظامی از موشک یا به اصطلاح دیگر راکت مربوط به قرن سیزدهم و در چین بوده است. در این هنگام چینی‌ها از سلاحهائی به نام « تیرهای آتش » برای محاصره و سقوط « قلعه کیفینگ » استفاده کردند. این تیرها در حقیقت راکت‌های سوخت جامد (باروت تفنگ) بودند. ایده طرح و ساخت راکت‌ها از آن زمان به بعد مورد توجه قرار گرفت. بطوری که امروزه راکت‌های سوخت مایع نیز ساخته شده و تکامل بسیاری یافته‌اند. تاریخ تحولات ورشد موتور موشکها: در سال 1285 راکت‌ها در « کولوگن » اروپا مورد استفاده قرار گرفتند و از آن تاریخ تا به حال به عنوان یک اسلحه مورد توجه می‌باشند. از میان جنگهای معروفی که در آنها از راکت به عنوان اسلحه استفاده شد، می‌توان جنگهای « سرنیگاپاتا » در هند و در سالهای 1722 و 1799 جنگهای « بولوگن » ، در سال 1806 جنگ « دانزیگ » و جنگ « کپنهاگ » در 1807 و همچنین حمله انگلیس در « فورت مک هنری » را نام برد. در طی جنگ جهانی دوم ، چند کشور از جمله ایالات متحده آمریکا با موفقیت از مقرهای پرتاپ چند موشکه استفاده کردند. راکت‌هائی که در جنگ « استالینگراد » توسط شوروی بکار گرفته شدند، در طی جنگ دوم جهانی توسط آمریکا در اختیار شوروی قرار گرفته بودند. راکت‌های سوخت مایع در ایالات متحده توسط پروفسور « رابرت راچ گادارد » ساخته شده و تکامل یافتند. گادارد چندین سال سعی کرد تا ایده‌های خود را به دولت امریکا قبولاند و وسایل مورد نیاز خود را تهیه کرد. گادارد با همکاری « چارلز لیندبرگ » بالاخره توانستند تعدادی راکت سوخت مایع که با بنزین و اکسیژن مایع تغذیه می‌شدند را ساخته و با موفقیت به پرواز در آورند. تقریبا در همین زمان چند دانشمند آلمانی به رهبری « هرمان اوبرت » بر روی موتورهای سوخت مایع کار می‌کردند. این گروه توسط « ورنهر ون براوف » که بعدها اسیر شده و به امریکا منتقل شد، کمک می‌شدند. ون براون بعدها در امریکا رهبری دانشمندان امریکایی را که بر روی پروژه راکت سوخت مایع کار می‌کردند، بر عهده گرفت. در پایان جنگ جهانی دوم موشک‌های وی _ 2 که توسط براون در آلمان طراحی شده بود، به سمت انگلستان پرتاپ شده و قدرت و کفایت خود را به اثبان رساندند. امروزه انواع مختلف راکت‌ها برای مقاصد گوناگون ساخته و بکار گرفته شده‌اند. موتور راکت با سوخت مایع: یک موتور موشک که با سوخت مایع کار می‌کند، شامل تزریق کننده ، اتاقک احتراق ، گلوگاه و شیپور می‌باشد. بخش پشتی اتاقک انفجار یا احتراق که محل تزریق سوخت است را اینجکتور یا تزریق کننده می‌نامند. لایه داخلی اتاقک احتراق دارای جداری تو خالی است که گاز خنک کننده‌ای در آن جریان دارد. شیپور در قسمت عقب دارای شکلی همگرا بوده و ایجاد گلو می‌کند و در قسمت جلو شکلی واگرا داشته و تولید دهانه بزرگ خروجی را می‌نماید. در پشت شیپور اتاقک احتراق قرار دارد. معمول‌ترین طرح شیپور ، شیپور دلاوال نام دارد. این نام از اسم دکتر « گوستاو پاتریک دلاواو » یک مهندس سوئدی بود، گرفته شده است.